“Ik hoop dat ik heel veel mensen mag blijven opknappen.”

De Intensive Care-afdeling van ons Zoetermeerse ziekenhuis is op dit moment meer afgesloten van de buitenwereld dan ooit. En dat terwijl juist daar zich het hart bevindt van onze zorg voor mensen die deze het allermeeste nodig hebben. IC-verpleegkundige Anneke van Gestel-van der Brink heeft tijd gevonden om ons te woord te staan over haar werk in deze enorm hectische tijd.

‘Voor het eerst in mijn leven ben ik op dit moment gemiddeld niet acht, maar twaalf tot dertien uur per dienst aan het werk’, vertelt Anneke via een Skype-verbinding. ‘Soms worden het er ook veertien. Al die uren staan we op de Intensive Care. Dat heb ik in mijn 32 jaar als IC-verpleegkundige bij het LangeLand Ziekenhuis nog nooit eerder meegemaakt en dat is best heel intensief. We werken normaal gesproken al hard, maar dit is wel werken in extreme omstandigheden.

Ik heb de allereerste coronapatiënt bij ons opgevangen. Binnen drie dagen volgden toen meerdere opnames, waardoor we vanwege besmettingsrisico twee IC-afdelingen moesten gaan creëren. We hebben daarom nu een corona-IC en een zogenaamde ‘schone’ IC.

Hoe verloopt de opname van een coronapatiënt bij jullie?

Patiënten komen meestal binnen met ernstige benauwdheidsklachten. Op dat moment is een besluit nodig over de noodzakelijke behandeling. Sommige patiënten krijgen extra zuurstof toegediend door de neus en kunnen na een aantal dagen weer terug naar de verpleegafdeling. Voor anderen is het nodig om beademd te worden via de beademingsmachine. Er wordt dan een buisje in de luchtpijp gebracht. Zij worden in slaap gehouden gedurende de tijd dat dit nodig is. Een opname op de IC varieert van zo’n acht dagen tot, wat ik nu in de media hoor, vier tot vijf weken. Hoe lang de IC-opname duurt hangt vooral af van de conditie en de voorgeschiedenis van de patiënt.

Heb je het gevoel dat het bij je patiënten goed genoeg lukt om pijn te bestrijden? 

Ja, dat gevoel heb ik wel. We hebben een checklist om dit te monitoren en als het nodig is hogen we de pijn- en de slaapmedicatie op. Ik heb over het algemeen de indruk dat de mensen comfortabel zijn. En als dat onvoldoende is, dan zorgen we daarvoor. Dus dat gaat goed, daar ben ik van overtuigd.

Er mogen geen naasten aanwezig zijn op de IC. Kun je uitleggen waarom dat zo is?

Het is belangrijk dat familieleden zichzelf en elkaar beschermen. Veel dierbaren van een coronapatiënt zijn zelf ook besmet. Bij hele zieke patiënten vindt daarom direct familieonderzoek plaats. Daarbij is onze IC zelf op dit moment natuurlijk een bron van infectie, vanwege de vele patiënten die er liggen. Een andere reden is dat wij als verpleegkundigen en artsen gezond moeten blijven zodat we ons werk kunnen blijven doen. Dan is er ook nog een groot tekort aan beschermingsmaterialen. Willen wij veilig ons werk blijven doen, dan moeten deze wel voldoende beschikbaar blijven. We kunnen deze daarom jammer genoeg niet gebruiken voor bezoekers.

Dat moet frustrerend zijn voor alle partijen. Heb je het gevoel dat je alsnog genoeg kunt doen voor de naasten van je patiënten?

Het is zeker frustrerend. Een van onze taken is natuurlijk goede begeleiding van de naasten. We bellen de familie waar mogelijk twee keer per dag met Skype of Whatsapp om verslag uit te brengen. We vertellen hoe de patiënt de dag is doorgekomen en hoe het gaat aan de beademing. We informeren uiteraard ook hoe het met hen zelf gaat, want het merendeel van de familie zit ook in quarantaine thuis. Dat zijn best hele emotionele gesprekken. Ik heb het idee dat we op deze manier toch wel heel wat kunnen betekenen, en ik vind de familie aan de andere kant van de telefoon erg inlevend als het gaat om de maatregelen die nu gelden.

We helpen waar dat kan. Zo kan het voorkomen dat een jonge vader zijn kinderen alleen nog kan zien via Whatsapp voordat hij aan de beademing gaat. Het is ontzettend verdrietig om daarvan getuige te zijn, zoiets raakt mij enorm. Normaal komt een familie altijd nog even binnen voordat je iemand in slaap gaat brengen. De patiënt krijgt dan een kus, of een hand, of een knuffel. Ja, dat is nu niet mogelijk….

Anneke met haar collega IC-verpleegkundige Samira Pedro 

Ben jij zelf bang om ziek te worden?

Ja. Ik moet zeggen: in het begin van de coronacrisis was dat meer het geval dan nu. Maar ik ben het nog wel, moet ik eerlijk zeggen. Dat geldt zeker als ik mensen verpleeg die aan de beademing gaan, want op dat moment heb je de meeste kans op besmetting. Maar hetzelfde geldt voor patiënten die een hoge dosis zuurstof krijgen toegediend en daarbij veel hoesten. Ook deze patiënten kunnen het coronavirus gemakkelijk verspreiden. Dat is ook best beangstigend voor mijn eigen thuisfront. En bij elk kuchje denk ik zelf toch ook: O jee, het zal toch niet? Je hoort ook over collega’s in het land die besmet zijn geraakt en op de IC liggen. Nu weet je niet of dat tijdens het werk is ontstaan, het kan natuurlijk ook buiten gebeurd zijn. Maar je zit gewoon bovenop de haard. Gelukkig kan het merendeel van de mensen die besmet raken gewoon thuis op eigen kracht herstellen.

Twijfel je wel eens of je dit werk wel moet en wilt doen?

Nee, eigenlijk niet. Ik doe dit werk nu al 42 jaar. Natuurlijk heb ik in de aanvang van de crisis wel eens gezegd: ik wou dat ik een ander beroep had gekozen, dan had ik nu gewoon thuis gezeten. Maar het is toch wel de passie om ook nu gewoon toch door te gaan met dit werk. Ik moet zeggen, gaandeweg begint het toch te wennen, en dan maar fingers crossed dat het goed blijft gaan met mijzelf en dat ik heel veel mensen mag helpen opknappen.

 Wat heb jij ervoor nodig om het vol te houden?

Tijdens het werk heb ik af en toe wel een korte pauze nodig. We transpireren enorm in ons pak dat we drie tot vier uur aanhebben. Dus dat kan dan gelukkig even uit in de pauze. Dat was in de aanvang van de crisis eigenlijk niet mogelijk. Er is inmiddels een massagestoel geplaatst in de koffiekamer om even te relaxen. Goed eten en drinken is belangrijk, en dat is ook goed geregeld door het LLZ .

Je hebt dus ook drie tot vier uur lang een masker op. Went dat?

Nee, eigenlijk niet. Het is heel erg benauwd om te werken. Je haalt continu adem door je mond, omdat je neus is vastgeklemd door het masker, dat goed moet aansluiten.  Ook het praten met elkaar gaat daardoor moeilijk.

Wat wel went is de situatie op zichzelf. We organiseren alles nu zo dat er zo weinig mogelijk materialen nodig zijn, door elkaar af te wisselen en ook elkaars patiënten te controleren. Daar komt wel een goede structuur in. Er is gelukkig veel personele ondersteuning vanuit ons eigen ziekenhuis, zoals OK-verpleegkundigen, anesthesieverpleegkundigen en er zijn veel oud IC- collega’s van buitenaf. Dat is hard nodig en we zijn er heel blij mee. Het inwerken van deze mensen kost natuurlijk wel weer veel energie. Iedereen moet wennen aan elkaars gewoonten. Dat vraagt enorm veel van het team. Maar we kunnen niet zonder elkaar!

"Het masker is benauwd. Je haalt continu adem door je mond, zo'n drie tot vier uur lang." 

Hoe is de sfeer op de IC over het algemeen?

Die is heel goed te noemen. We hebben veel oog voor elkaar. We proberen elkaar te steunen en hebben emotioneel ook veel begrip voor elkaar in deze situatie. We vragen bij aanvang van dienst hoe het gaat en of de ander wel slaapt ’s nachts. We zijn als team heel gedreven bezig.

Krijgen jullie voldoende steun?

We krijgen goede support van onze teamleider en ik moet zeggen dat alle aandacht van buitenaf ons ook ontzettend goed doet. We krijgen dozen met bloemen, kilo’s chocolade, t-shirts, fruitmanden, een boodschappenservice en nog veel meer attenties. Het is geweldig wat ondernemers en inwoners van Zoetermeer allemaal voor ons doen. Maar hetzelfde geldt voor mijn naaste omgeving, buren, vrienden en natuurlijk mijn eigen familie. En als de tijd het toelaat ga ik een aantal kilometers wandelen met een collega om ervaringen te delen, dat helpt ook om weer op te laden.

Zijn er voor jou ook mooie momenten temidden van dit alles?

Inmiddels is bij ons al een patiënt van de beademing af en konden er twee patiënten terug naar de verpleegafdeling. Daardoor denk ik: we doen het niet voor niets. Er zijn al mensen die er doorheen komen. Als team vind ik het daarbij geweldig dat we zo ontzettend veel aankunnen. We zijn in korte tijd van een kleine IC opgeschaald naar meer beademingsbedden. We hebben leren werken met andere typen beademingsmachines en pompen voor het toedienen van medicatie. Daar ben ik trots op!

Zou je nog wat willen zeggen aan de lezers van dit verhaal?

Ik hoop dat iedereen de maatregelen om het virus tegen te gaan kan volhouden. We moeten het echt met zijn allen doen. Namens het team IC-collega’s en alle medewerkers van het LangeLand Ziekenhuis wensen we iedereen heel veel sterkte toe. We gaan in deze moeilijke periode samen vechten om uw dierbaren weer thuis te krijgen. Blijf gezond!’

 

Interview: Liesbeth van Houten, afdeling Marketingcommunicatie LangeLand Ziekenhuis

Fotografie: Sicco van Grieken

 

Bij de bedden van onze patiënten op de intensive care hangt deze poster, die wij invullen in overleg met de familieleden. De poster bevat informatie over de patiënten: Wie zijn hun naasten? Wat voor beroep hebben of hadden zij? Wat zijn hun favoriete films, tv-programma’s, muziek? Waar wordt de patiënt rustig of juist onrustig van? Kan hij of zij normaalgesproken goed zien en horen? Deze informatie helpt ons contact te maken op een persoonlijke manier, zodat we onze patiënten ondanks de bijzondere omstandigheden zo goed mogelijk op hun gemak kunnen stellen (naar een idee van onze collega’s bij het Tergooi-ziekenhuis in de Gooi-en Vechtstreek).