Oktober borstkankermaand

Medische vooruitgang maakt steeds betere resultaten mogelijk bij de behandeling van borstkanker. Dat is fijn. Maar de behandelingen kunnen zwaar zijn. Daarom is het menselijk aspect zo belangrijk. Bij het LangeLand Ziekenhuis staat de vrouw centraal. Het borstkankerteam vertelt hoe zij het medische met het persoonlijke combineren.

Verpleegkundig specialist Van der Lugt heeft nauw contact met patiënten. Tijdens spreekuren, chemobehandelingen en telefonisch. “Welke patiënt me het meest is bijgebleven?” Van der Lugt denkt even na: “Er staat me een vrouw bij met jonge kinderen, een baan, mantelzorg… Het was overweldigend. Zij vroeg: ‘Hoe doen andere mensen dit allemaal?’. Ik heb haar gekoppeld aan een vrouw die net klaar was met haar behandeling. Zo ontstond een mooi contact: ze gingen wandelen, wisselden ervaringen uit en haalden steun bij elkaar. Dat is mooi.”

Iedere patiënt besproken
Maatwerk kan alleen als je alle patiënten goed kent en openstaat voor laagdrempelig contact. Daar staan onze specialisten dan ook voor. Zij kennen de patiënten én elkaar goed. Dat komt door het MDO (Multidisciplinair Overleg), waarin alle patiënten besproken worden. “Het MDO is heel erg boeiend”, vertelt radiotherapeut Franssen. “We hebben vaak interessante discussies over de beste behandeling. Ieder vanuit zijn eigen perspectief en medische achtergrond.” In het MDO zitten de specialisten die bij behandeling betrokken zijn. Patiënten worden meerdere keren besproken. Eerst na een bezoek aan de mammapoli (zie InfoLand april 2022), waarbij meteen een behandelplan wordt opgesteld. Hoe dat eruitziet is afhankelijk van veel factoren. Zoals het soort tumor, hoe de behandeling aanslaat en natuurlijk de wensen van de patiënt.

Verpleegkundig specialist van der Lugt (links) en internist-oncoloog van der Pas (rechts).

Chemo- en hormoontherapie
Chemotherapie wordt vaak ingezet bij de behandeling van kanker. Ook bij borstkanker. Oncoloog Van der Pas legt uit: “Alles hangt af van de tumor. Borstkanker kan gevoelig zijn voor hormoontherapie en soms kan chemotherapie dan achterwege blijven. Andere keren combineren we chemo- met hormoontherapie of eiwitbehandeling. De afgelopen 10 jaar is grote vooruitgang geboekt. Soms is er zelfs helemaal geen tumor meer over na de behandeling.” Welke behandeling wordt ingezet hangt af van het doel. “We kijken goed in welk stadium de tumor nu is”, legt Van der Pas uit. “Een grote tumor proberen we bijvoorbeeld te verkleinen voor de operatie. Andere keren behandelen we juist ná de operatie, om de kans op terugkeer te verkleinen. Een behandeling met chemotherapie kan soms wel 20 weken duren. Hormoontherapie wordt vaak een aantal jaren gegeven.” Het team van gespecialiseerde oncologieverpleegkundigen begeleidt die behandelingen van begin tot eind. Van der Lugt: “Ik bespreek uitgebreid wat we doen. Van tevoren en nog eens wanneer de behandeling start. Er komt zoveel informatie op je af; dat onthoud je nooit allemaal in één keer.” Wij zijn altijd bereikbaar voor vragen. Over de behandeling, bijwerkingen, leefregels. We vinden het heel belangrijk om benaderbaar te zijn. We nemen ook zelf contact op om te kijken hoe het gaat. De patiënt staat áltijd centraal.”

Standaard borstreconstructie aangeboden
Nog maar 20 jaar geleden werden borsten bijna altijd helemaal verwijderd. Dat is nu gelukkig anders. Bij het LangeLand wordt standaard een borstreconstructie aangeboden. Plastisch Chirurg Zguricas: “Ik onderzoek de borst om te bekijken wat mogelijk is. Het liefst besparen we zoveel mogelijk weefsel. Bij iemand met een grote cupmaat doen we dan eigenlijk een borstverkleining en nemen meteen de andere borst mee.” Ook als dat niet mogelijk is, zijn er goede opties. Zguricas: “Soms moeten we toch al het borstweefsel verwijderen. Gelukkig kunnen we meestal de huid, de tepel en tepelhof sparen. Met behulp van een implantaat maken we daarmee nog een mooie reconstructie.” Bijna 75% van de borstkankeroperaties bij het LangeLand wordt door de chirurg en plastisch chirurg samen gedaan. Dit noemen we een primaire reconstructie. Dat is veel in vergelijking met andere ziekenhuizen. Zguricas: “De ervaring die je met elkaar hebt opgebouwd maakt dat mogelijk. Ik opereer al 14 jaar samen met chirurgen Levert en Schilders (Zie InfoLand april 2022). Vrouwen worden niet meer uit de narcose wakker met een platte boezem. Dat is goed voor de mentale gezondheid en het voelt geweldig om blije vrouwen te zien bij de nacontrole. Een goed resultaat helpt je om weer vrouw te zijn.”

Bestraling voor de zekerheid
Radiotherapeut Franssen ziet patiënten al voor de operatie om ze te informeren over de bestralingsbehandeling. De bestralingen vinden pas na de operatie plaats. “Bestraling is voor de zekerheid. Je bestraalt mogelijk achtergebleven kankercellen om de kans op terugkeer te verkleinen. De behandeling is 5 dagen in de week en kan 1 tot 4 weken duren, afhankelijk van de uitkomst van de operatie. Een heel stuk minder dan 15 jaar geleden. Toen was dit 5 tot 7 weken.”

Bestraling komt heel precies. Je wil omliggende organen, zoals hart en longen, zoveel mogelijk sparen. “We maken daarom een CT-scan voor een 3D-beeld. Daarop baseren we vanuit welke richtingen we bestralen. Bij de bestraling moet een patiënt exact zo liggen als op de CT.” Iemand precies goed neerleggen kost meer tijd dan de bestraling zelf. “Die is maar heel kort”, legt Franssen uit: “Kankercellen zijn gevoeliger voor bestraling dan gezonde cellen. Daarom geven we steeds kleine porties. Zo kunnen gewone cellen zich herstellen, terwijl kankercellen afsterven.”

Technisch én menselijk
De behandeling van kanker wordt steeds technischer. Toch gaat het juist om mensen. “Die combinatie maakt dit vak zo mooi,” vertelt Franssen enthousiast. “Mijn eerste gesprek met de patiënt hier in het LangeLand duurt 45 minuten. Bij de bestralingen in het HagaZiekenhuis is er altijd een aanspreekpunt, ook in de weken na de behandeling. Dat maakt het contact heel persoonlijk.” Die waardering voor contact geldt voor alle specialisten en verpleegkundigen van het borstkankerteam. Van der Lugt vat het mooi samen: “Aan het eind van de behandeling kennen we elkaar eigenlijk heel goed.”